Swędzenie skóry na całym ciele lub na głowie może wzbudzać niepokój. Przyczyn tego stanu bywa wiele, ale najczęściej odpowiada za niego alergia na substancje chemiczne zawarte w kosmetykach lub nieodpowiednia pielęgnacja. Warto wiedzieć, co pomaga na swędzącą skórę, aby szybko złagodzić nieprzyjemne objawy.
Odruchową reakcją na swędzącą skórę jest drapanie się. Należy jednak zachować ostrożność, ponieważ czynność ta może prowadzić do podrażnienia, a nawet uszkodzenia naskórka i powstawania tzw. przeczosów, czyli linijnych, głębokich ubytków. Każde swędzenie skóry warto skonsultować z lekarzem i wykonać podstawowe badania.
Swędzenie skóry po kąpieli lub prysznicu jest dosyć częstą dolegliwością, która dotyczy osób w każdym wieku. Jej przyczyn może być kilka. Jeżeli poza świądem występują także zaczerwienienie lub drobna wysypka, można podejrzewać alergię na jeden ze składników kosmetyków do pielęgnacji. Zdarza się to najczęściej po użyciu produktów, które zawierają konserwanty, sztuczne barwniki i substancje zapachowe.
Niektóre osoby po kąpieli obserwują u siebie swędzenie skóry bez wysypki. W takiej sytuacji można podejrzewać, że przyczyną jest nadmierne przesuszenie skóry na skutek braku odpowiedniej pielęgnacji lub niedostatecznej podaży wody. Zdarza się również, że swędzenie na całym ciele bez objawów wizualnych wynika z podrażnienia naskórka kosmetykami lub substancjami obecnymi np. w proszku do prania.
Przyczyn swędzenia skóry niekiedy trzeba upatrywać w chorobach zakaźnych. Jedną z nich jest świerzb, wywołany świerzbowcem ludzkim, należącym do rodziny roztoczy. Pasożyt drąży w warstwie rogowej naskórka kanały, co wywołuje opuchliznę, zaczerwienienie i świąd, najczęściej na palcach rąk, w fałdach skórnych, na nadgarstkach, a także w okolicy piersi, pępka i pachwin. Charakterystycznym objawem świerzbu jest swędzenie skóry nasilające się w nocy.
Kiedy swędzenie skóry zaczyna się wieczorem i nasila się w nocy, trzeba koniecznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa. Świerzb wymaga natychmiastowego leczenia, ponieważ łatwo może dojść do zakażenia innych osób. Choroba przenosi się przez bezpośredni kontakt lub przedmioty, np. pościel i ręczniki.
Bardzo często swędzenie skóry występuje w ciąży. W większości przypadków jest to niegroźna dolegliwość spowodowana naciąganiem się i napinaniem skóry, zwłaszcza na brzuchu (ale też na piersiach, pośladkach, udach). Objawy pojawiają się zwykle w II i III trymestrze i całkowicie ustępują po porodzie.
Swędzenie skóry w ciąży może mieć poważniejsze przyczyny. Jest to jeden z objawów cholestazy ciężarnych. Charakterystyczne jest to, że świąd pojawia się na dłoniach i stopach, nasila się w nocy oraz nie towarzyszą mu żadne inne objawy. Przyczyną jest nadwrażliwość na hormony ciążowe, która powoduje podwyższenie kwasów żółciowych i bilirubiny. Choroba ta dotyczy 1–4% ciężarnych.
Swędzenie skóry głowy może być spowodowane podrażnieniem przez substancje obecne w szamponach, ale także przez niektóre choroby dermatologiczne. Jedną z przyczyn jest łojotokowe zapalenie skóry. Poza świądem pacjent zauważa u siebie nadmierne łuszczenie się naskórka, szybkie przetłuszczanie się włosów oraz łupież. Widoczne jest także pogorszenie kondycji włosów. Swędzenie skóry głowy wymaga konsultacji dermatologicznej, ponieważ sama zmiana szamponu zwykle nie przynosi poprawy i konieczne jest wdrożenie farmakoterapii.
Najczęściej na swędzenie skóry całego ciała, twarzy lub głowy pomaga zmiana kosmetyków, gdyż przyczyną objawów na ogół jest podrażnienie składnikami produktów. Najlepiej zaopatrzyć się w dermokosmetyki, ponieważ:
Dermokosmetyki zawierają substancje, które łagodzą podrażnienia, przyspieszają regenerację naskórka i zapobiegają nadmiernej utracie wody z głębokich warstw skóry. Są to m.in.: kwas pantotenowy (pantenol), wysokie stężenie gliceryny, witamina E, masło shea, olej z orzechów makadamia.
Aby wyeliminować swędzenie skóry, konieczna może okazać się zmiana proszku do prania, płynu do płukania tkanin lub innych detergentów. Najlepiej wybierać produkty, które są pozbawione szkodliwych substancji i przeznaczone dla alergików.
Warto udać się do lekarza, który wykona badania i wykluczy inne przyczyny swędzenia skóry. Specjalista może także przepisać krem lub maść na świąd skóry, które złagodzą dolegliwości i zapobiegną uszkodzeniom naskórka wskutek odruchowego drapania.